اثر نمکهای کربنات کلسیم و سولفات کلسیم بر جذب باکتری سودوموناس فلورسنس در جریان غیراشباع

خاک بستر مناسبی برای رشد و انتقال ریزجانداران مختلف است. اخیراًَ انتقال ریزجانداران بیماری زا در خاک و تأثیر خاک بر میزان جذب و انتقال آنها به دلیل احتمال آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی و بیماری های ناشی از آنها، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران به خاطر داشتن مقادیر بالای کانی های کربناته و سولفاته به وی‍ژه آهک و گچ می توانند در جذب و پالایش باکتری های مختلف نقش داشته باشند. در این پژوهش اثر مقادیر مختلف دو نمک کربنات کلسیم و سولفات کلسیم بر جذب و پالایش باکتری سودوموناس فلورسنس در ستون های شنی در شرایط رطوبتی غیراشباع بررسی شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح 0، 5، 10 و 20 درصد نمک کربنات کلسیم و سه سطح 0، 5 و 10 درصد سولفات کلسیم در ترکیب با شن بودند. آزمایش ها در سه تکرار انجام شد و طرح آماری به کار رفته کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل بود. مخلوط های مورد نظر به طور یکنواخت در ستون های پیرکس به طول 20 سانتی متر و قطر 7 سانتی متر ریخته شد و شرایط ماندگار غیراشباع روی آنها اعمال گردید. سوسپانسیونی با غلظت 106 باکتری در سانتی مترمکعب روی ستون ها اعمال شد و تا حجم آب خروجی 5 برابر حجم آب منفذی (pv) ستون ها آبشویی ادامه یافت. بلافاصله پس از اتمام آبشویی، میزان باکتری باقی مانده در لایه های 5- 0، 10-5، 15-10 و 20-15 سانتی متری اندازه گیری شد. نتایج نشان داد اثر تیمارهای کربنات و سولفات کلسیم بر میزان پالایش باکتری درلایه های 5-0، 10-5 و 15-10 سانتی متری ستون ها در سطح آماری 1 درصد و در لایه 20-15 سانتی متری در سطح 5 درصد، معنی دار شد. همچنین اثر متقابل تیمارهای کربنات کلسیم×سولفات کلسیم بر میزان پالایش فیزیکی سطح 1 درصد، معنی دار بود. نیمرخ غلظت باکتری باقی مانده و ضریب پالایش، به خوبی کاهش میزان پالایش باکتری با عمق را نشان داد؛ به طوری که ضریب پالایش تیمارهای کربنات کلسیم و کربنات کلسیم×سولفات کلسیم در سطح 1 درصد معنی دار بود. پالایش فیزیکی، اعوجاج منافذ و کاهش سرعت ظاهری آب منفذی در تیمارهای کربنات کلسیم و سولفات کلسیم را می توان از عوامل مهم در پالایش باکتری در شرایط رطوبتی غیراشباع در تمام لایه ها ذکر کرد. بنابراین می توان گفت وجود نمکهای کربنات کلسیم و سولفات کلسیم در خاک می تواند عامل مهمی در پالایش باکتری و در نتیجه کاهش آلودگی منابع آبی باشد.